Trẻ ho có đờm do nhiều nguyên nhân như thời tiết thay đổi, dị ứng, ăn uống đồ lạnh hoặc nhiễm virus. Hiểu rõ nguồn gốc gây bệnh sẽ giúp cha mẹ có cách xử trí đúng đắn khi trẻ bị ho có đờm để giúp trẻ bớt khó chịu, đau rát họng và ảnh hưởng tới sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết sau đây nhé!
1. Hiện tượng trẻ ho có đờm là gì?
Một số kiến thức tổng quát về hiện tượng ho có đờm ở trẻ mà các bậc phụ huynh nên biết.
1.1. Cơ chế gây ra hiện tượng ho có đờm
Trẻ ho có đờm xảy ra do các dịch nhầy của hệ hô hấp tiết ra nhiều mức và gây tắc nghẽn ở đường hô hấp. Khi trẻ sẽ phản ứng lại bằng cách ho hoặc khạc để đẩy dịch nhầy ra khỏi cơ thể. Ho được xem là một phản xạ sinh lý tự nhiên, tốt của cơ thể vì nó có thể báo hiệu tình hình sức khỏe hiện tại, nhưng nếu kéo dài thì sẽ gây hại cho bé.
Dịch nhầy hay đờm là chất tiết ra từ hốc mũi tới phế nang, đờm chủ yếu là nước và một phân tử tạo gel có tên gọi là mucin. Khi cơ thể gặp các vật hoặc chất kích ứng thì cơ thể sẽ tiết ra nhiều dịch nhầy hơn mức bình thường để đáp ứng lại các yếu tố này. Việc tích tụ nhiều dịch nhầy trong hệ hô hấp khiến trẻ cảm thấy khó thở và gây ra hiện tượng ho có đờm.
1.2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị ho có đờm
Để nhận biết trẻ đang bị ho có đờm hay không, phụ huynh có thể quan sát và nhận biết trẻ thông qua các dấu hiệu sau:
- Trẻ ho kèm theo dịch nhầy
- Ho kéo dài lâu ngày không khỏi
- Trẻ bị đỏ mặt, cơ thể bị tím tái khi ho
- Sốt, buồn nôn
- Bỏ bú, biếng ăn
- Thở rít, thở bằng miệng.
2. Nguyên nhân khiến bé ho có đờm
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ho có đờm ở trẻ rất đa dạng. Dưới đây là một số lý do khiến trẻ bị ho.
2.1. Thời tiết thay đổi
Thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh là một trong những lý do khiến bé bị ho có đờm, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa. Lúc này cơ thể chưa kịp thích nghi với sự thay đổi của nhiệt độ, thời tiết chuyển sang lạnh khiến sức đề kháng của trẻ bị suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho không khí lạnh đi vào cơ thể khiến phổi bị tổn thương và làm trẻ bị ho có đờm.
2.2. Vi khuẩn, virus
Vi khuẩn, virus là những nguyên nhân khiến trẻ dễ mắc nhiều bệnh khác nhau. Khi các loại vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể, lúc đó cơ thể sẽ phản ứng lại với các tác nhân xâm nhập để bảo vệ hệ hô hấp bằng cách tiết dịch nhầy nhiều hơn. Khi dịch nhầy tại các bộ phận được tiết nhiều hơn so với bình thường sẽ làm tắc nghẽn đường thở và gây ho để loại bỏ lượng dịch nhầy dư thừa ra ngoài.
Một số trường hợp thanh quản bị tổn thương và không thể đóng kín sẽ dẫn đến tình trạng bé ho đờm khàn tiếng.
2.3. Đồ uống lạnh (nước đá, kem,…)
Đối với những trẻ có đường thở dễ bị kích ứng thì nhiệt độ lạnh của đồ uống hay thức ăn lạnh sẽ kích thích vào cổ họng và gây sưng đỏ khiến cơ thể tiết ra dịch nhầy để bảo vệ cơ thể. Để loại bỏ được lượng dịch nhầy này, cơ thể trẻ sẽ hình thành nên phản ứng ho để tống dịch nhầy ra ngoài.
2.4. Dị ứng với các dị nguyên
Các dị nguyên như khói thuốc lá, phấn hoa, khói bụi,… cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị ho có đờm. Khi các dị nguyên này xâm nhập vào cơ thể, cơ thể sẽ tự động tiết ra các dịch nhầy để chặn sự xâm nhập của các dị nguyên vào cơ thể, khiến lượng dịch nhầy trong cơ thể nhiều hơn mức bình thường. Vì vậy, để loại bỏ được lượng dịch này ra ngoài, trẻ sẽ hình thành cơ chế ho để đẩy dịch nhầy ra khỏi đường hô hấp.
3. Bé bị ho nhiều đờm có nguy hiểm không?
Ho là phản ứng tự nhiên của cơ thể rất tốt cho sức khỏe, ho giúp chúng ta nhận biết được rằng cơ thể đang có sự xâm nhập của các dị nguyên khiến cơ thể phát động cơ chế bảo vệ. Tuy nhiên, khi tình trạng ho kéo dài và không có dấu hiệu chấm dứt thì có thể gây ra một số ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ mà các bậc phụ huynh cần lưu ý:
- Khi mới bị ho có đờm, đồng nghĩa với việc trẻ đang mắc bệnh ở mức độ nhẹ nhưng trẻ vẫn sẽ có cảm giảm khó chịu dẫn đến quấy khóc, mệt mỏi và chán ăn.
- Khi trẻ bị ho có đờm kéo dài không khỏi thì lúc này tình trạng ho có đờm ở trẻ có thể là báo hiệu của một bệnh đường hô hấp khác nguy hiểm hơn như: viêm phế quản, viêm khí quản, hen suyễn, viêm phổi,… mà trẻ có thể sẽ mắc phải.
- Trẻ ho có đờm kèm theo thở khò khè có thể là dấu hiệu của các bệnh như: hen suyễn, viêm phổi.
- Trẻ ho có đờm và kèm theo máu là dấu hiệu của một số bệnh: viêm amidan, viêm mũi, viêm họng, hoặc nhiễm trùng vi khuẩn, virus như Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa,…
- Trẻ ho có đờm không sốt: hen phế quản hoặc tình trạng trào ngược dạ dày.
Do đó các bậc phụ huynh nên lưu ý rằng, ho có đờm không phải là tình trạng quá nguy hiểm nhưng nếu không biết cách phòng ngừa và điều trị thì nó có thể gây nên nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ.
4. Cách chữa ho có đờm cho trẻ hiệu quả
Ho có đờm ở trẻ em là tình trạng thường xuyên gặp, chính vì vậy, các mẹ nên trang bị kiến thức để giúp trẻ cắt nhanh cơn ho và khỏe mạnh hơn. Sau đây là một số cách chữa ho có đờm ở trẻ mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo.
4.1. Cách trị ho có đờm cho trẻ em bằng bài thuốc dân gian
Trị ho có đờm cho trẻ bằng các bài thuốc dân gian là phương pháp được các mẹ rất ưa chuộng và tin tưởng sử dụng vì các phương pháp này đều giúp trẻ giảm cơn ho an toàn, ít tác dụng phụ.
Sau đây là một số bài thuốc dân gian chữa ho có đờm cho trẻ đơn giản.
Bài thuốc với quất và đường phèn
Quất có tác dụng chữa ho nhờ vào thành phần giàu vitamin C, đường, pectin,… có tác dụng chống viêm, tan đờm và trị ho cũng như kháng khuẩn, kháng virus. Kết hợp với đường phèn có tính ấm giúp bổ phế, tỳ, vị thanh ngọt giúp làm giảm ho và đờm ở trẻ nhỏ.
Dưới đây là cách thực hiện bài thuốc chữa ho có đờm với quất và đường phèn:
- Nguyên liệu cần chuẩn bị: 2 – 3 quả quất vỏ còn xanh, 1 ít đường phèn đã đập dập.
- Thực hiện: Quất rửa sạch bằng nước muối loãng sau đó cắt đôi quả quất. Cho đường phèn đã được đập nát và quất đã chuẩn bị vào bát con. Chưng cách thủy hỗn hợp trên khoảng 15 – 20 phút thì lấy ra chắt lấy nước cốt cho trẻ uống mỗi lần 1 thìa cà phê, ngày dùng 3 lần.
Các bậc phụ huynh cũng có thể cho thêm một chút mật ong hoặc gừng vào chưng cách thủy cùng hỗn hợp quất và đường phèn để tăng tác dụng chữa ho và đờm của bài thuốc. Lưu ý mật ong chỉ sử dụng cho trẻ từ 1 tuổi trở lên.
Bài thuốc với đường nâu, tỏi, gừng
Đường nâu, tỏi, gừng là 3 nguyên liệu thường được kết hợp cùng nhau để làm giảm tình trạng, ho, sổ mũi có đờm ở trẻ. Bài thuốc này cho hiệu quả rất tốt vì tỏi có tính sát khuẩn mạnh và chứa allicin. Allicin là hoạt chất có tác dụng long đờm, giảm ho, tăng cường sức đề kháng. Gừng có tính ấm giúp ôn nhuận, lưu thông khí huyết giúp làm giảm cảm mạo, phong hàn, hen suyễn hiệu quả.
Sau đây là cách sử dụng đường nâu, tỏi và gừng chữa ho có đờm cho trẻ mà các mẹ có thể tham khảo thêm:
- Nguyên liệu cần chuẩn bị: 1 miếng đường nâu, 2 – 3 tép tỏi bóc vỏ, vài lát gừng và 1 ít nước lọc.
- Thực hiện: Cho hỗn hợp đường nâu, tỏi, gừng và nước lọc vào một nồi nhỏ đun sôi và để lửa nhỏ trong khoảng 10 phút thì tắt bếp. Đổ dung dịch thu được ra bát, bỏ cặn, để ngội và cho bé uống.
Với bài thuốc này các mẹ chỉ cần cho bé sử dụng 1 ngày 1 lần là có thể giúp loại bỏ đờm, giảm độ bám dính của đờm ở trong đường thở, làm bé hô hấp dễ dàng hơn.
Bài thuốc bằng nước củ cải trắng
Củ cải được biết đến là thực phẩm được sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Nhưng ít người biết rằng nó còn là một dược liệu rất tốt, giúp hỗ trợ điều trị nhiều bệnh khác nhau, đặc biệt là giúp làm giảm ho hiệu quả.
Theo Đông y, củ cải có vị thanh mát, ngọt, hơi cay, tính bình, do đó, củ cải có tác dụng chữa ho, long đờm. Bên cạnh đó, theo y học hiện đại, trong củ cải có chứa Raphinin. Đây là hoạt chất có tác dụng ức chế đối với một số vi khuẩn như Staphylococcus aureus (tụ cầu), Streptococcus pneumoniae (liên cầu) và E.Coli. các tác nhân gây bệnh viêm hầu họng, viêm phế quản,… dẫn đến các chứng ho.
Chữa ho cho trẻ bằng củ cải trắng rất dễ làm, an toàn lại mang tới hiệu quả tốt. Vì vậy, nếu các bậc phụ huynh vẫn chưa biết cách sử dụng củ cải trắng để chữa ho có đờm cho trẻ thì có thể tham khảo cách chế biến sau đây.
- Nguyên liệu cần chuẩn bị: 200g củ cải trắng tươi; 800mL nước lọc.
- Thực hiện: Củ cải trắng rửa sạch, gọt bỏ vỏ rồi thái thành hình hạt lựu. Cho củ cải trắng đã chế biến vào nồi và đổ nước lọc vào cho ngập xâm xấp củ cải là được. Bắc nồi lên bếp, đun sôi trong khoảng 15 phút. Sau đó, tắt bếp để nguội, lọc bỏ bã và chắt lấy nước. Cho bé uống nhiều lần trong ngày vì uống thường xuyên sẽ giúp đờm trong cổ họng tan dần.
Lưu ý: Nếu có thể thì mẹ nên cho bé uống nước và ăn cả cái thì tác dụng sẽ tốt hơn và chỉ sử dụng phương pháp này cho trẻ trên 8 tuổi.
4.2. Trẻ ho ra nhiều đờm nên đưa đến khám bác sĩ
Trong những trường hợp nếu đã cho trẻ sử dụng các phương pháp dân gian hay một số cách khác nhưng tình trạng ho của trẻ vẫn không thuyên giảm và xuất hiện các triệu chứng khác như: trẻ ho có đờm sổ mũi sốt cao…. thì các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được thăm khám.
Tại đây, các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết để tìm ra nguyên nhân khiến trẻ ho có đờm. Từ đó, đưa ra được phương pháp điều trị thích hợp.
Thông thường các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc phù hợp với tình trạng bệnh của trẻ, độ tuổi và cơ địa của trẻ nhằm giúp trẻ hồi phục và cắt cơn ho nhanh. Các nhóm thuốc thường được sử dụng chữa ho có đờm cho trẻ như:
- Thuốc làm loãng đờm
Thuốc làm loãng đờm hay thuốc long đờm là nhóm thuốc giúp làm long tiết dịch từ niêm mạc phế quản, khí quản. Nhóm thuốc này có tác dụng là tăng tiết dịch ở đường hô hấp, giảm độ nhớt của đờm từ có khiến đờm dễ dàng bị đưa ra ngoài khi ho hoặc khạc nhổ.
Các thuốc làm loãng đờm thường dùng bao gồm các loại sau: Natri benzoate (passed); Ambroxol, bromhexin; ipeca, terpin hydrate, guaifenesine…
- Thuốc làm tiêu đờm
Nhóm thuốc này tác động trực tiếp lên đờm làm thay đổi cấu trúc hóa học của đờm nhưng không làm tăng thể tích cũng như khối lượng của đờm. Lúc đó, cấu trúc bị phá vỡ, độ nhầy và đặc của đờm sẽ giảm đi giúp đờm tống ra ngoài hơn khi trẻ ho hoặc khạc đờm.
Các thuốc tiêu đờm thường dùng như: Acetylcystein (acemuc, exomuc, acehasan,..); Bromhexin (bisolvon kids, Bromhexin…) ambroxol (ambroco…);…
5. Cách chăm sóc khi bé bị ho có đờm
Để giúp trẻ nhanh chóng dứt cơn ho, hết đờm thì trong quá trình trẻ bị ho, mẹ cần có cách chăm sóc và tăng cường sức khỏe phù hợp.
- Bổ sung thêm cho trẻ các thực phẩm dinh dưỡng, rau xanh, hoa quả chứa nhiều vitamin C, vitamin A, vitamin B6, kẽm, sắt,… như cam, tỏi, hành tây, tía tô, thịt bò, trứng gà,… giúp trẻ tăng cường sức đề kháng, nhanh chóng hồi phục.
- Lựa chọn các thực phẩm còn tươi, an toàn để đảm bảo sức khỏe cho trẻ.
- Hạn chế các sản phẩm không tốt cho cơ thể của trẻ và có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn như đồ ăn, đồ uống lạnh như nước đá, kem, sữa chua lạnh,…
- Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý cho trẻ thường xuyên để loại bỏ các vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể trẻ.
- Hướng dẫn trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý nhằm làm sạch họng, loại dị nguyên, giảm tình trạng ngứa, rát họng.
- Cho trẻ uống nhiều nước như nước lọc, nước hoa quả để giảm đờm, mát họng, tăng cường sức đề kháng. Đối với những trẻ dưới 2 tuổi đang bú sữa mẹ, nếu trẻ bị ho có đờm thì các mẹ nên cho bú nhiều hơn để bổ sung nước cho trẻ.
- Vệ sinh nơi ở thường xuyên nhằm giảm ẩm mốc, nấm, vi khuẩn, bụi, giúp bầu không khí xung quanh trẻ trong sạch hơn.
- Giữ ấm cơ thể cho trẻ, đặc biệt là vùng mũi, cổ, miệng khi đi ra ngoài hay thời tiết thay đổi.
- Tắm nước ấm cho trẻ, có thể tắm bằng nước gừng tươi, hoặc thêm một chút tinh dầu để tắm cho trẻ…
Hy vọng qua bài viết trên các bậc phụ huynh đã biết nguyên nhân khiến trẻ ho có đờm, ảnh hưởng của bệnh đến sức khỏe của trẻ cùng cách điều trị và chăm sóc khi trẻ bị ho có đờm. Nếu còn thắc mắc, hãy liên hệ ngay với Prospan để được tư vấn nhé!
Prospan – Thuốc ho cho cả gia đình
- Liên hệ: 1900 6424
- Website: prospan.com.vn
- Fanpage: Thuốc ho Prospan
